رشته ی دندان پزشکی
هدف :
دندانپزشک به تشخیص و
درمان بیماریهای دهان و دندان می‌پردازد و از همین‌رو شاید بهتر باشد که
عنوان این رشته را دهان‌پزشکی گذاشت.در گذشته دندانپزشکی را مساوی با
دندانسازی می‌دانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است.
?رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان
بیماریهای دهان و دندان را آموزش می‌دهد. دندانپزشکی یک علم تخصصی است
که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و
ادا کردن کلمات تامین می‌کند. همچنین به یاری این علم می‌توان بسیاری از
بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
ماهیت :
این
مقطع دارای دو دوره مجزای 2 و 4 ساله است. که در 2 سال اول دانشجویان
واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافت‌شناسی، فیزیولوژی، ژنتیک،
میکروب‌شناسی و ایمنی‌شناسی را می‌گذرانند و بعد از 2 سال وارد دوره تخصصی
دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب‌شناسی فک و دهان،
ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت
، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماریهای دهان و دندان، جراحی
دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت
می‌گذرانند. و در نهایت می‌توانند بیماریهای دهان و دندان را تشخیص داده و
در حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.?
عده‌ای
دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف، یکی می‌دانند در حالی که اگر
دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه
ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان
را فراگرفته است اما از علم پزشکی بی‌نصیب می‌باشد.
آینده شغلی ، بازار کار، درآمد:
امروزه
در کشور ما نزدیک به 12 هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه 18
دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از 1000 دندانپزشک
تربیت می‌کنند. حال سوال اینجاست که آیا برای این تعداد فارغ‌التحصیل رشته
دندانپزشکی فرصت‌های کاری وجود دارد؟
دکتر افشار در پاسخ به این سوال می‌گوید:
امروزه
در کشور ما فرصت‌های شغلی برای دندانپزشکان جوان به دو دلیل عمده محدودتر
شده است که یکی از این دلایل پیشرفت بهداشت در کشور ماست. یعنی خوشبختانه
کشور ما نیز مانند سایر کشورهای جهان در جهت پیشگیری و اهداف بهداشتی حرکت
کرده و بسیاری از بیماری‌ها را مهار و کنترل کرده است. در نتیجه مردم کمتر
به پزشکان و دندانپزشکان مراجعه می‌کنند. از سوی دیگر در چند سال اخیر رشد
پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است. برای مثال
اگر تا 20 سال قبل به ازای هر 25 هزار نفر یک دندانپزشک وجود داشت حال به
ازای هر 5 یا 6 هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد. البته ذکر عوامل فوق به
معنای آن نیست که هیچ فرصت شغلی برای دندانپزشکان جوان وجود ندارد بلکه در
بسیاری از شهرستانهای کشور، ما هنوز شاهد کمبود دندانپزشک هستیم. یعنی در
حالی که در بعضی از نقاط کشور به ازای هر 2 هزار نفر یک دندانپزشک داریم،
در نقاط محروم کشورمان به ازای هر 100 هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد.?
دکتر کوثری نیز ضمن تایید موارد فوق می‌گوید:
مطمئنا
با پیشرفت بهداشت دهان و دندان، فرصت‌های شغلی یک دندانپزشک عمومی کاهش
پیدا کرده است و البته افزایش تعداد دندانپزشکان جوان بیکار تنها مشکل
ایران نیست چون طبق بررسی‌ها و پیش‌بینی‌های جوامع علمی خارج از کشور، در
سال 2030 میلادی بهداشت دهان و دندان مردم به اندازه‌ای خوب خواهد بود که
دندانپزشکی عمومی به بخشی از پزشکی عمومی برخواهد گشت و رشته دندانپزشکی
تنها جنبه تخصصی پیدا می‌کند.?
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه :
همانطور
که در قسمت‌های قبل اشاره شد، عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی،
دانشجو را از مقولات علمی دور می‌کند و صرفا به او توانایی انجام کارهای
عملی این رشته را می‌دهد.
هرآنچه که یک دانش‌آموز در درس زیست‌شناسی
دوره دبیرستان خود فرا می‌گیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد
بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیب‌شناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال
اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه می‌کنند.
همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد
چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان
نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف
دندانپزشکی را انجام داد.
برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و
قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این
رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از
خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام
مهارت‌های لازم در پیاده کردن آموخته‌های آن، کمک بسیار می‌کند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل فوق دکترا در رشته‌های مختلف دندانپزشکی در ایران وجود دارد.
خلاصه‌ای از مطالب مطرح شده بعضی از درسهای تخصصی الزامی:
اندودنتیکس:
مطالب این درس شامل بررسی اتیولوژی، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهای
پالپی و بافتهای نگهدارنده دندان‌ناشی از ضایعات پالپ به منظور حفظ سلامت و
نگهداری دندانهای طبیعی است.
بیماریهای دهان و تشخیص : در درس
بیماریهای دهان و تشخیص، به شناسایی ، تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی ضایعات
حفره دهان و درمان ضایعات مخاطی آن و ارتباط آن با سایر بیماریهای بدن
پرداخته می‌شود.
پروتزهای دندانی: در این درس در ارتباط با مسائل
ترمیمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از
طریق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسیل و کامل) و فک و صورت بحث می‌شود. همچنین
مسائل مربوط به اصول اکلوژن در این رشته مورد تدریس علمی ? عملی قرار
می‌گیرد.
رادیولوژی: درس رادیولوژی یکی از درسهای دندانپزشکی و از
علوم اساسی جهت دستیابی و شناسایی حالات طبیعی و غیرطبیعی استخوان فکها و
دندانها می‌باشد.
دندانپزشکی کودکان: درس دندانپزشکی کودکان،
قسمتی از درسهای دندانپزشکی است که شامل : تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری
دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسایی رابطه آن با سلامت
عمومی آنها می‌باشد.
دندانپزشکی ترمیمی : این درس شامل بررسی
اتیولوژی ، تشخیص ، پیشگیری و درمان و ترمیم ضایعات بافتهای سخت دندانی به
منظور حفظ سلامت و زیبایی دندانهای طبیعی و بافتهای نگهدارنده آنهاست.